قانون بیمه شخص ثالث در سال ۹۵ تغییر کرده است. به نظرم دانستن برخی نکات تازه این قانون برای خودروسوارها ضروری است.
۱. برخی تصادم‌ها خارج از پوشش بیمه اند. در صورت وجود یکی از این‌ویژگی‌ها بیمه خسارت وارده را تقبل نمی‌کند: ۱- عمد راننده مسبب تصادم
۲-مستی، استعمال مخدر یا روانگردان از سوی راننده مقصر
۳- فقدان گواهینامه
۴-مسروقه بودن وسیله به شرط آگاهی راننده
در این موارد بیمه خسارت وارده را بی‌قید و شرط پرداخت می‌کند اما از مقصر پس می‌گیرد.
البته اثبات هر کدام از این موارد چهارگانه شرایطی دارد و صرف ادعای بیمه کافی نیست.
(ماده ۱۵)
۲. قانون اجازه شخصی‌سازی قیمت بیمه‌نامه‌ها توسط شرکت بیمه را داده است. یعنی طبق عوامل ۱-سوابق راننده، ۲-امنیت وسیله و ۳-ارزانی یا گرانی وسیله نقلیه قیمت بیمه‌نامه می‌تواند متفاوت شود.
ماده ۱۸
۳. در میزان دیه سرنشینان آسیب‌دیده خودرو هیچ فرقی بین زن و مرد یا مسلمان و غیر مسلمان نیست.
ماده ۱۰
۴. شرکت بیمه باید حداکثر پانزده روز پس از دریافت مدارک مورد نیاز، خسارت وارده را پرداخت کنند.
ماده ۳۱
۵. با قانون جدید تخفیف بیمه خودرو همراه با خودرو منتقل نشده و برای فروشنده باقی می‌ماند. یعنی دیگر گزینه تخفیف بیمه در خرید و فروش خودرو وجود نخواهد داشت.
این تخفیف تنها قابل انتقال به خودرو دیگری از همان نوع است که متعلق به فروشنده، همسر، والدین یا فرزندان فروشنده باشد.
خوروی از همان نوع یعنی تخفیف سواری قابل انتقال به اتوبوس یا باری نیست. ملاک مشابهت تعرفه بیمه (میزان ریسک) است.
ماده ۶
۶. هزینه‌های معالجه اشخاص ثالث زیان‌دیده و راننده مسبب حادثه را بیمه می‌پردازد.
ماده ۳۵
۷. پوشش بیمه برای سرنشینان خودروی مسبب حادثه به اندازه ظرفیت مجاز خودروست. دیه مازاد بر ظرفیت پرداخت، اما از مسبب پس گرفته می‌شود.
جنین و طفل زیر دو سال از سقف ظرفیت مجاز خودرو معافند.
دیه مازاد بر ظرفیت مجاز به نحو مساوی بین همه سرنشینان تسهیم می‌شود و فرد خارج از پوشش قابل انتخاب نیست.
۸. ماموران راهنمایی و رانندگی موظفند وسیله نقلیه فاقد بیمه‌نامه را تا زمان ارائه بیمه‌نامه متوقف کنند.
ماده ۴۲
۹. در دادگاه، قرار تامین (مثل وثیقه) متناسب با خسارت یا کیفر احتمالی صادر می‌شود مگر در مورد پرونده‌های تصادف رانندگی با وجود بیمه‌نامه معتبر. در این موارد اگر جرم دارای جنبه عمومی وجود داشته باشد، تنها به خاطر جرم (و نه خسارت احتمالی) قرار تامین صادر می‌شود. به عبارتی در دعاوی رانندگی بیمه‌نامه معتبر در حکم وثیقه است
۱۰. معرفی دروغ خود به عنوان راننده مسبب حادثه می‌تواند ۹۱روز تا ۶ماه حبس داشته باشد. تبانی راننده واقعی در معرفی دیگری نیز جرم است. ماده ۶۲
۱۱. درباره خسارت زدن به خودروهای گرانقیمت نیز اگر این مطلب را نخوانده اید، بخوانید:
چند روز است که تصویرنوشته‌ای با عنوان «با چه خودروهایی تصادف نکنیم» در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، این تصویر خسارت وارده به آینه و سپر و بعضی جزئیات برخی خودروهای نجومی را تا چند ده میلیون برآورد می‌کند. این نگرانی تا چه اندازه بجاست؟
تا همین چند ماه پیش، این نگرانی کاملا درستی بود، در تصادف با خودروهای نجومی، طرف مقصر باید همه خسارت را جبران می‌کرد، حتی اگر آن خسارت سرسام آور می‌بود. در بهار امسال قانون جدیدی راجع به خسارت‌های ناشی از تصادفات رانندگی تصویب شد و این وضعیت را تغییر داد. نام آن «قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه» است.
تبصره‌های ۳ و ۴ ماده ۸ این قانون از این قرار است: «تبصره۳ـ خسارت مالی ناشی از حوادث رانندگی صرفاً تا میزان خسارت متناظر وارده به گرانترین خودروی متعارف از طریق بیمه نامه شخص ثالث و یا مقصر حادثه قابل جبران خواهد بود.
تبصره۴ـ منظور از خودروی متعارف خودرویی است که قیمت آن کمتر از پنجاه درصد (۵۰%) سقف تعهدات بدنی که در ابتدای هر سال مشخص می شود، باشد».
این قانون چه می‌گوید؟ بگذارید با یک مثال توضیح دهم. در سال 1395 دیه مرد در ماه حرام (یعنی سقف تعهدات بدنی) حدود 253 میلیون تومان است، پس در نتیجه در سال 1395 قانون هیچ خودروی تصادف‌کرده‌ای را گران‌تر از ۱۲۶ میلیون تومان فرض نمی‌کند. مثلا شما با یک خودروی پورشه تصادف می‌کنید. قیمت این پورشه ۱ میلیارد و ۲۶۰ میلیون تومان است. شما مقصر هستید و چیزی نزدیک به ۶۰ میلیون تومان خسارت وارد کرده اید. بر اساس ماده ۸ قانون جدید، قیمت پورشه ۱۲۶ میلیون تومان فرض می‌شود (یک دهم قیمت واقعی آن) و خسارت نیز متناسب با آن کاهش می‌یابد، یعنی یک دهم میزانی که خسارت زده اید. نه شما و نه شرکت بیمه شما و نه هیچ کس دیگری ملزم نیست بیش از ۶ میلیون تومان از خسارت پورشه‌سوار را جبران کند.
پس ۵۴ میلیون تومان باقی مانده از کجا باید جبران شود؟ از جیب صاحب خودرو! به نظر نگارنده این قانون کاملا عادلانه است. افرادی که مثل متعارف جامعه زندگی نمی‌کنند باید خسارت خطرهایی را که برای افراد متعارف ایجاد می‌کنند، شخصا تقبل کنند.
قانون ساده پوشش بیمه‌ای خسارت مالی به خودروهای گرانقیمت در ایران این است: در تصادف با خودروهای نجومی بیشتر از یک بیستم قیمت آن خودرو خسارت نزنید.
پی‌نوشت: این را هر خودروسواری می‌داند که بیمه‌ها تا سقف مشخصی از خسارات مالی شخص مقصر را پرداخت می‌کنند. بر اساس قانون این مبلغ کمتر از ۲.۵ درصد دیه مرد در ماه حرام نیست و هیچ شرکت بیمه‌ای نیز بیش از همین مبلغ را پوشش نمی‌دهد. یعنی در سال ۱۳۹۵ کمی بیشتر از 6 میلیون تومان خسارات مالی فرد مقصر را بیمه می‌پردازد.